Introductie

Thérèse van Duyl- Schwartze (1851-1918) was in haar dagen een buitengewoon succesvol portrettiste. In korte tijd wist zij een indrukwekkende klantenkring op te bouwen, veelal bestaande uit leden van patricische families, families van adel, voorname bestuurders en bankiers, hoogleraren, directeuren en dames van stand. Naar schatting zou haar oeuvre 1000 werken beslaan, waarvan voornamelijk portretten in pastelkrijt en olieverf. Als vrouwelijke kunstenares was zij een van de succesvolste artiesten van haar tijd.

Een half jaar na het overlijden van Thérèse Schwartze in 1919, werd een stichting opgericht om de gedachtenis aan haar in stand te houden. De oprichters, schilderes Lizzy Ansingh, kunstschilder E.H.D. Schaap, en hoogleraar Nicolaas van der Waay, hoopten aan de hand van deze stichting de nagedachtenis aan de befaamde kunstenares in stand te houden.

Over Thérèse

Thérèse Schwartze leerde het schildersvak van haar vader en werd van jongs af aan klaargestoomd voor het kunstenaarsbestaan. Zo introduceerde hij haar bij vooraanstaande families zoals de familie Van Loon, haar eerste opdrachtgever waarvoor zij al op 15- jarige leeftijd schilderde. Vlak na de dood van haar vader in 1874, vertrok Thérèse voor een jaar studie naar München en vervolgens ter inspiratie naar Parijs waar zij naast de wereldtentoonstelling ook vele salons bezocht. Vanaf het midden van de jaren tachtig werd Thérèse Schwartze steeds succesvoller. In de Franse salons hing haar werk op ooghoogte en in 1889 behaalde zij haar grootste triomf: een gouden medaille voor haar zelfportret.

In Amsterdam was Thérèse Schwartze inmiddels een beroemdheid geworden. Zo portretteerde zij onder andere leden van het Koninklijk huis. Haar werklust resulteerde is een fortuinlijk leven met drie panden aan de Prinsengracht te Amsterdam waarvan de bovenverdiepingen functioneerden als werkruimte, kantoor en salon. Na haar dood was haar werk als eerbetoon ter zien in een overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum te Amsterdam.

De prijs

Thérèse Schwartze Prijs 2022 – Ina van Zyl

Op 23 november 2022 zal kunstenaar Ina van Zyl (1971) de Thérèse Schwartze Prijs in ontvangst nemen tijdens de PAN Amsterdam. Van Zyl zal de prijs, bestaande uit een geldbedrag en een penning van Eric Claus, ontvangen uit handen van Marlene Dumas, die de prijs zelf in 1989 ontving. De jury vindt het werk van Van Zyl eigentijds, krachtig, gevoelig, duister én licht, en het getuigt van een grote affiniteit met het genre dat de naamgever van de prijs, Thérèse Schwartze haar hele werkzame leven met zoveel verve heeft vertegenwoordigd: de portretkunst. Uit het juryrapport: “Het is een bevestiging voor de eigenzinnigheid van de kunstenaar en een stimulans voor de keuzes die zij in haar werk maakt. Haar verzadigde en doorwrochte portretten, die net zo duister als licht lijken te zijn, vormen een verrijking van het geschilderde portret in Nederland en daarbuiten.”

De uitreiking vindt plaats op 23 november 2022 om 17.00 uur op de PAN Amsterdam.

De stichting heeft sinds 1919 als doel om de nagedachtenis aan Thérèse van Duyl- Schwartze te eren. In de statuten staat dat, naast het in ere houden van haar naam, ook ‘steun dient te worden verleend aan behoeftige’ Nederlandse beeldende kunstenaars en het instandhouden van de Nederlandse portretkunst. Het bestuur van de stichting, dat ook de jury vormt voor de uitreiking van de Th. Van Duyl- Schwartzeprijs, bestaat uit zeven leden, waaronder in ieder geval drie kunstenaars. In 1920 werd deze prijs voor het eerst uitgereikt. Sinds 1984 bestaat de prijs niet alleen meer uit een geldbedrag, maar ook uit een erepenning vervaardigd door Eric Claus.

De prijs is sinds 1920 onder andere toegekend aan: G. Röling, Sierk Schröder, Kuno Brinks, Jacob Kuyper, Jan Groenestein, Kurt Löb, Jan Sierhuis, Theo Swagemakers, Vincent Hamel, Henk Pander, Herman Gordijn, Eric Claus, Marlène Dumas, Emo Verkerk, Juul Kraayer en Iris van Dongen.

Introductie

Over Thérèse

De prijs

Jaarstukken

Contact